Lespeki deel 4 van 7
Eerbied en waardering voor de uitzonderlijke kwaliteiten, vaardigheden, prestaties van Runaldo Ronald Venetiaan die op 18 juni 2024 zijn 88ste geboortedag meemaakt.
Lang zal hij leven in de gloria!
De Stichting Pro-humaniteit heeft onder de naam Tori-collectief de politicus Ronald Venetiaan vanaf het begin van zijn politieke loopbaan op de voet gevolgd.
Gedurende meer dan 50 jaar heeft de Stichting in woord, geschrift en beeld meerdere publicaties over deze markante politicus uitgebracht.
De documentaire: “Venetiaan de volharder” is een bloemlezing uit deze verslagen.
Deel 4
Degene op wie men hoopt
Wat zijn de essentiële karaktertrekken en persoonlijkheidskenmerken van Ronald Venetiaan? Mogelijk moeten wij die zoeken in zijn eigen woorden. Op de muren van een studentenflat ergens in Nederland stond in rood geverfd:
Want in het hart van de tiran
Mag de tijd de druk verlichten
De slachtoffers blijven
Voor zover verminkt, verminkt
Voor zover gewond, getekend.
De belijdenis van de student Venetiaan. De tekst besloeg een groot oppervlak van de muur. De dagtekening 1 juli 1963 verwijst naar de honderdjarige Emancipatie.
Het overstijgen van deze pijn, de bevrijding van ketenen uit het verleden, het romantisch verlangen naar een nieuwe wereld, kunnen mogelijk gezien worden als de centrale thema’s van het eerste deel van zijn leven, zeg maar tot aan de vestiging van de Republiek Suriname in 1975.
Mathematicus
De mathematicus Venetiaan: “Ze wilden mij naar Delft sturen, maar ik koos voor Leiden om er wiskunde te studeren. Ik was altijd goed in wiskunde en natuurkunde. Mij is ook weleens gezegd: jongen, word journalist. Ik had weleens een toneelstuk geschreven voor de Brutusclub en ook schreef ik voor de schoolkrant. Vanaf toen schrijf ik af en toe. Ik heb ook eens een draaiboek geschreven voor de teevee. Het was een kerstverhaal. Ik heb ook teksten geschreven voor liederen. In Wortu de tan abra is er ook iets van mij opgenomen. Zelf heb ik nooit een bundel of zo gepubliceerd.”
Strijd in de geest
Venetiaan is een typische creoolse intellectueel van na de Tweede Wereldoorlog die op zoek ging naar de essentie van neger zijn. Hij is gevormd in een tijd van strijd voor onafhankelijkheid, geleverd in voormalige kolonies.
Rond 1960 bereikte de strijd tegen het kolonialisme haar piek. Het was niet alleen een politieke en militaire strijd, maar in de eerste plaats een strijd in de geest.
Schrijvers en dichters hadden in feite de weg gebaand voor politici en militairen. Het is dan ook geen toeval, dat vele leiders uit de Derde Wereld ook dichters waren: Mao Tse Tung, Ho Chi Minh, Agostinho Neto, Nyerere…
Meerdere dichters uit die tijd hebben de thema’s en de tijdgeest van toen verwoord. Agostinho Neto van Angola pende neer:
Afscheid voor het vertrek
Mijn moeder, alle zwarte moeders, wier kinderen vertrokken zijn.
Je hebt mij geleerd te hopen zoals je zelf in moeilijke tijden bleef hopen.
Maar in mij, heeft het leven die mystieke hoop gedood.
Ik hoop niet!
Ik ben degene, op wie men hoopt.
Portugese tekst op foto vrij vertaald: Het is niet voldoende om eerlijk en oprecht te zijn. Het is nodig dat eerlijkheid en oprechtheid onze inborst is.
Mazisi Kunene, een Zuid-Afrikaner dichtte:
Studie van het bestaan
Ik zag naar de regenboog, die voortging met de gezichten van oude vrouwen.
Die hun zwarte ogen ophieven als de schaduwen van magische gestalten.
Ik boog het regenboogkoord van de horizon opdat ik de aarde kon vastbinden.
Zodat wat voorbijging van het verleden leven zou voortbrengen achter de rode grenzen.
De nieuwe blik van kinderen die zullen groeien boven de schaduwen van oude vrouwen.
Als zij hen overwonnen hebben kunnen zij rusten en nieuwe vormen scheppen, die nieuw leven bezielen.
En knopen maken voor de eeuwigheid, waaruit nieuwe geslachten zullen verrijzen.
Sapardi Djoko Damono, een Indonesiër, vatte het identiteitsvraagstuk als volgt samen:
Wie krast in de blauwe hemel
Wie kerft in de passerende wolk
Wie kristalliseert in de nevel
Wie schittert in de verwelkte bloem
Wie verteert in de paarse kleur
Wie ademt in de tik van de tijd
Wie knippert met de ogen telkens als ik de deur open
Wie smelt onder mijn blik
Wie wordt uitgesproken tussen mijn woorden
Wie kreunt in mijn stille schim
Wie komt mij afhalen om te jagen
Wie verscheurt plotseling mijn sluier
Wie ontploft in mijn binnenste:
Wie ben ik?
Wordt vervolgd
Zie Lespeki deel 5 van 7