Minister André Misiekaba van Volksgezondheid heeft in de grote regentijd, de scepter van Volksgezondheid overgenomen met nadruk op preventie.

Wij hebben de werkelijkheid van de seizoenswisseling in Suriname recht in de ogen gekeken en haar verweven met poëzie over gezondheid, volkswijsheid en de moderne uitdaging van klimaatverandering. Want de wisseling van regen naar zon is niet slechts natuur, maar een spiegel van het leven zelf.

Ingrijpende gebeurtenis

Suriname kent twee grote ritmes: de regentijd en de droge tijd. De overgang tussen beiden is een ingrijpende gebeurtenis. Het is meer dan een verschuiving van wolken en licht: het raakt ons lichaam, onze gezondheid, en zelfs onze ziel.

De regentijd

Wanneer de hemel wekenlang haar sluizen opent, wordt het land zwaar van vocht. De lucht is dik, de straten vol plassen, de muggen dansen in koortsige zwermen. De regentijd schenkt vruchtbaarheid en overvloed, maar legt tegelijk haar last op ons neer.

Dengue, malaria, chikungunya vinden broedplaatsen in stilstaand water. Longen hijgen onder de vochtige druk, gewrichten kreunen, schimmels kruipen over huid en muren. De regentijd is tegelijk zegen en beproeving: zij geneest, maar bedreigt ook.

De droge tijd

Dan keert de zon terug met een felle glimlach. De lucht klaart op, maar het stof stijgt als een sluier over stad en district. Waar het water wijkt, sluipen nieuwe gevaren binnen. Uitdroging knaagt, nieren protesteren, harten slaan moeizaam in de hitte. Gras- en vuilverbrandingen vullen de lucht met rook die ogen en longen prikkelt. Astmapatiënten weten: de droogte kent geen genade.

De overgang een kritieke tijd

Juist de drempel tussen regen en zon is verraderlijk. Dan wankelt de weerstand van het lichaam. Griep en verkoudheid steken de kop op, kinderen, ouderen en zieken dragen de zwaarste last. Het sterftecijfer stijgt, want de mens raakt in die schommelingen uit balans. Volkswijsheid waarschuwt: wanneer de natuur wisselt, moet de mens zich aanpassen, of hij valt.”

Sibi busi de laatste bui

Aan het einde van de regentijd barst vaak nog een bui los, wild en heftig, met donder en bliksem alsof de hemel zichzelf uitschudt. Dit noemt men sibi busi: het geneeskrachtige bad van de natuur.

Het water van die bui wast weg wat ziek en zwaar is, en kondigt de droge maanden aan. Sommigen vangen dat water op om te bewaren, als zuiverend en helend. Zo weeft de Surinamer het wisselen van seizoenen in een tapijt van gezondheid, symboliek en spiritualiteit.

De rol van klimaatverandering

Maar dit oude ritme begint te wankelen. Klimaatverandering maakt de seizoenen grillig en onvoorspelbaar. Regens komen te vroeg of te laat, soms ligt, dan weer verwoestend. Muggenziekten duiken op in onverwachte tijden en verspreiden zich sneller. Droogtes duren langer, de zon brandt harder.

Zelfs de sibi busi verliest haar vaste plek: het medicijn van het bos wordt onregelmatig, onbetrouwbaar. De mens moet zich aanpassen als nooit tevoren, maar nu zonder het oude houvast.

Levenslessen uit de seizoenen

Seizoenen schenken ook wijsheid. Het lichaam dat telkens wordt getest door regen en zon, wordt sterker. De samenleving die zich steeds opnieuw schikt, leert veerkracht, creativiteit en zorgzaamheid. De oude gewoonte blijft waar: eet wat het seizoen biedt, drink zuiver water, bescherm je huid, en let goed op kinderen, ouderen en zij die zwak zijn.  En bovenal: leef in verbondenheid met gronmama, want wie tegen de natuur strijdt, verliest.

Kwetsbaarheid en kracht

De wisseling van regentijd naar droge tijd is geen gewone weersverandering. Het is een spiegel waarin wij zowel onze kwetsbaarheid als onze kracht herkennen. In de stortbui van de sibi busi horen wij de stem van de natuur: een waarschuwing en een belofte.

En in deze tijd van klimaatverandering klinkt die stem luider dan ooit. Het is aan ons om te luisteren, niet alleen om te overleven, maar om in harmonie te blijven met het land dat ons voorziet.

Henk Doelwijt