Donderdag 17 april 2025 een dag van vuur, rook en ontzetting. Er brak brand uit aan de Henck Arronstraat, in het historisch hart van Paramaribo, een allesverwoestende brand uit die een gebouw van het Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting volledig in de as legde. De vlammen verspreidden zich als een hongerige storm naar aangrenzende panden, waardoor een stuk van het bestuurlijk en architectonisch erfgoed van de stad zwaar werd getroffen.

Volgens getuigen begon het vuur aan de achterzijde van een gebouw van het Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting. De vlammen namen in hevigheid toe en grepen razendsnel om zich heen.

Binnen een mum van tijd stonden ook twee belendende panden, waaronder een historisch pand dat deel uitmaakte van het cultureel erfgoed in lichterlaaie.

De schade

De materiële schade is enorm. Het gebouw van de overheid is totaal verwoest, inclusief archieven, beleidsdocumenten en apparatuur. Twee omliggende panden zijn volledig verloren gegaan, en drie andere gebouwen liepen rook- en waterschade op. Voorlopige schattingen lopen in de tientallen miljoenen Surinaamse dollars.

Reactie van de overheid

President Chandrikapersad Santokhi bezocht samen met minister Uraiqit Ramsaran van SoZaVo de rampplek.

De President had het over: “een zwarte bladzijde” en beloofde “een grondig onderzoek naar de oorzaak van deze tragedie, alsook een plan voor wederopbouw”.

Oorzaak nog onbekend

De oorzaak van de brand is vooralsnog onbekend. Het Korps Brandweer Suriname heeft samen met de politie en technische experts een onderzoek ingesteld. Geruchten over kortsluiting of opzettelijke brandstichting circuleren, maar zijn niet bevestigd.

De brand is meer dan een incident; het is een wake-up call. Voor de kwetsbaarheid van onze publieke gebouwen, voor de nood aan preventieve brandveiligheid. Gelukkig: den oso bron, ma no wan ede fadon.

Zijn de overheidsgebouwen wel verzekerd?

 Volgens het standaard overheidsbeleid dienen alle overheidsgebouwen gebouwen, archieven en inventarissen verzekerd te zijn. Er wordt daarbij gewerkt met binnenlandse verzekeraars en in sommige gevallen met herverzekering in het buitenland.

Maar de praktijk… Zoals met zovele overheidsregelingen in Suriname, strookt de papieren werkelijkheid niet altijd met de feitelijke uitvoering. Er zijn sterke aanwijzingen, onder meer uit eerdere parlementaire debatten dat: niet alle panden structureel verzekerd zijn.

Verzekeringen zijn soms verlopen of beperkt in dekking en premies worden niet consequent betaald. Dat is op zijn zachtst gezegd verontrustend. In het verleden is gebleken dat bij meerdere ministeries de premies jaren niet zijn betaald, ondanks begrotingsposten daarvoor.

Bij de grote brand van het Ministerie van Regionale Zaken bleek achteraf dat de verzekering niet geactiveerd kon worden door betalingsachterstanden. Er is geen centraal controlesysteem dat systematisch nagaat of de premies up-to-date zijn bij álle overheidsgebouwen.

De meeste overheidsgebouwen zijn, althans op papier ondergebracht bij de grotere lokale verzekeraars. Soms wordt dekking gezocht bij internationale herverzekeraars, vooral voor grote risicopanden.

De brand aan de Henck Arronstraat stelt een oud zeer opnieuw aan de kaak. Verzekering van overheidsbezit is een papieren tijger zolang er geen discipline, transparantie en centrale monitoring is.

Als het Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting niet verzekerd is of de premie niet heeft betaald, dan is de schade niet alleen materieel. Dan is het ook een politiek fiasco van de eerste orde. Suriname die zijn eigen gebouwen niet beschermt, bouwt op brandbaar vertrouwen.

Materiële schade en immaterieel verlies

 De ramp laat zich niet enkel in as en cijfers meten, maar ook in herinnering, symboliek en vertrouwen.

Het gebouw van het Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting is volledig verwoest. Inboedel: bureaus, computers, archiefkasten, netwerkinfrastructuur, airco’s, enz. Totale geschatte schade wordt geschat tussen SRD 25 en 35 miljoen

Vernietiging van tientallen jaren aan fysieke dossiers en beleidsnotities met een geschatte waardeherstel/duplicatie van SRD 5 miljoen.

Belendende panden volledig uitgebrand. Schade aan omliggende panden: dak-, rook- en waterschade. Totale schatting voor omliggende schade ligt tussen de SRD 10 en15 miljoen.

Nutsvoorzieningen en herstelkosten straatbeeld. Vernielde kabels, leidingen, straatverlichting en trottoir vragen herstelkosten tussen de SRD 3 en 4 miljoen.

De totaal geschatte materiele schade bedraagt SRD 45 tot 60 miljoen. Dit is conservatief en afhankelijk van het verzekeringsrapport en bouwtechnische inspectie.

Immateriële schade is niet in cijfers te vatten, maar in menselijke waarde des te zwaarder.

Verlies van vertrouwen

 De bevolking verliest vertrouwen in het beheer van staatsbezit. Politieke schade voor het ministerie en de regering als blijkt dat er geen of gebrekkige verzekering was

Symbolische schade. Een klap voor de publieke moraal: als zelfs het Ministerie van Sociale Zaken zijn zaken niet op orde heeft, wat dan?

Een brand in het hart van de hoofdstad werkt door tot in de psyche van de samenleving

Methode van schatting

De schade is indirect en conservatief berekend op basis van: soort en omvang van de gebouwen.

De verwoeste panden betreffen deels erfgoedstructuren met houten delen, die doorgaans moeilijk en kostbaar zijn te herbouwen.

Gemiddelde herbouwwaarde per m² in Suriname voor overheidsgebouwen en kantoren: SRD 4.000 tot 6.000 per m², afhankelijk van materiaalsoort, locatie en installaties.

Voor monumentale panden: tussen SRD 6.000 en 8.000 per m², gezien de restauratieplicht en traditionele elementen.

De grootte van het SoZaVo-pand wordt geschat op ongeveer 1.000 tot 1.200 m² vloeroppervlakte.

Inboedel en archiefkosten

Uit eerdere rapporten (zoals de brand bij het Ministerie van Regionale Ontwikkeling in 2017 en bij het Nationaal Archief in 2009) blijkt dat archieven en apparatuur gemiddeld 15 tot 20% van de bouwwaarde vertegenwoordigen. Deze omvatten: computers, servers, airco’s, archiefkasten, printers, telefonie en speciale beveiliging.

Samengevatte berekening

Ministeriegebouw tussen de SRD 25 en 35 mln. (1.000 m² × SRD 5.000–6.000) plus inboedel.

Archieven & dossiers SRD 5 mln plus 20% van bouwwaarde, vernietiging papierdossiers, back-upherstel.

Omliggende panden (2 volledig, 3 deels) tussen de SRD 10 en 15 mln. 2 × 600 m² × SRD 6.000 + herstel aan 3 panden. Inclusief erfgoedwaarde

Straat- en nutsvoorzieningen SRD 3 tot 4 mln. Reconstructie riolering, elektra, trottoirs Inclusief noodvoorzieningen & opruimkosten.

Dit zijn ramingen bij gebrek aan een officieel schadeverslag.