Politicus Dominico Felipe ‘Don’ Martina, voormalig premier van de Nederlandse Antillen, heeft op 21 december 2024 op 89-jarige leeftijd, in Willemstad Curaçao, het tijdige met het eeuwige verwisseld. Dat het heengaan van Don Martina Suriname, als het ware onopgemerkt voorbij is gegaan geeft aan, dat de historische en culturele band tussen Suriname en de Nederlandse aan het vervagen is.

De relatie tussen Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen (nu opgesplitst in afzonderlijke landen en bijzondere gemeenten binnen het Koninkrijk der Nederlanden) is historisch en cultureel sterk beïnvloed door hun gedeelde koloniale verleden onder Nederlands bestuur.

Gelijkwaardige partners

De persoonlijke en politieke relatie tussen Don Martina en Suriname, begon in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De Ronde-Tafelconferentie tussen Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen over de toekomstige staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden was in volle gang.

De onderhandeling over een nieuwe staatkundige structuur van het Koninkrijk werden met grote aandacht gevolgd door Martina die zich in Nederland bevond voor studiedoeleinden.

De ondertekening van het Statuut dat Nederland, Suriname en de Antillen tot gelijkwaardige partners binnen het Koninkrijk benoemde, beroerde de Antiliaan. Hij besefte dat er iets groots te gebeuren stond, aangezien er door zijn land, Nederland en Suriname werd onderhandeld over zelfbeschikking. Zijn interesse in de politiek werd opgewekt.

Martina gaf aan dat toen, zeventig jaar geleden, de kiem is gelegd voor zijn latere politieke activiteiten. Na de afronding van zijn studie begon hij zijn politieke carrière in Curaçao.

Eind jaren zestig was hij medeoprichter van de Movementu Antia Nobo (MAN). In de jaren ’70 was Martina betrokken bij de ronde-tafelconferentie, die leidde tot het uitroepen van de Republiek Suriname.

Parlementariër Martina van de Antillen bracht in de jaren tachtig een officieel bezoek aan Suriname om met De Nationale Assemblee het hoofd te buigen over culturele-, handels- en andere relaties.

 Hechte en constructieve relaties

Tijdens Martina’s politieke carrière waren zowel Curaçao als Suriname onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden Zijn verhouding met Suriname werd beïnvloed door het gedeelde koloniale verleden en de ontwikkelingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Martina’s visie op autonomie en samenwerking binnen het Koninkrijk suggereert, dat hij waarde hechtte aan constructieve relaties tussen de voormalige koloniën

Suriname verkreeg zijn onafhankelijkheid in 1975, terwijl de Nederlandse Antillen, met Curaçao als grootste eiland, binnen het Koninkrijk bleven. Don Martina leidde de Nederlandse Antillen tweemaal als premier: van 1979 tot 1984 en opnieuw van 1986 tot 1988. Hij was een van de meest invloedrijke politici van de voormalige Nederlandse Antillen en Curaçao.

 Aruba’s status aparte

Don Martina’s politieke hoogtepunten omvatten zijn rol in de onderhandelingen rondom de status aparte van Aruba. Tijdens zijn eerste termijn als premie van de Nederlandse Antillen leidde hij de besprekingen over de staatkundige toekomst van de eilanden, wat uiteindelijk resulteerde in Aruba’s status aparte in 1986.

Martina was nauw betrokken bij discussies over zelfbestuur en autonomie binnen het Koninkrijk. Hij benadrukte, dat autonomie niet betekende dat een natie volledig op zichzelf moest staan, maar dat samenwerking en wederzijds respect binnen een groter verband essentieel waren.

Van onschatbare waarde

De politicus is bekend om zijn strijd tegen corruptie, zijn sociaaldemocratische visie en zijn focus op de rechten van minderbedeelden.

Zijn bijdrage aan de moderne geschiedenis van de Nederlandse Antillen en Curaçao blijft van onschatbare waarde.

Martina ontving verschillende onderscheidingen, waaronder het ridderschap in de Orde van de Nederlandse Leeuw in 1983 en de benoeming tot Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau in 1995. In 2023 werd hij benoemd tot Minister van Staat van Curaçao als erkenning voor zijn bijdragen aan de Curaçaose gemeenschap.

 In 2023 werd hij benoemd tot minister van staat, een eretitel die zijn levenslange inzet voor Curaçao erkende.

Politieke en diplomatieke relaties

Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 veranderde de relatie, omdat Suriname niet langer een deel van het Koninkrijk der Nederlanden was, terwijl de Nederlandse Antillen dat nog wel waren.

Suriname onderhoudt diplomatieke betrekkingen met de huidige Caribische landen binnen het Koninkrijk. Er zijn samenwerkingsverbanden binnen Caricom, waarin Suriname een actieve rol speelt en waartoe ook Curaçao en Sint-Maarten als geassocieerde leden behoren.

Aldus NPS -bestuurslid Paramaribo Ro Waarde namens vrienden en kennissen van Don Martina in Suriname