Javanen bij aankomst in Paramaribo. Contact met de overige bevolkingsgroepen werd tegengegaan. Van daaruit werden zij gedirigeerd naar plantagegebieden.

Gestrikt

Bij de herdenking van de Javaanse immigratie in de maand augustus waarin tevens de Onafhankelijkheidsdag van de Republiek Indonesië op 17 augustus valt, wordt er steevast gesproken over Javanen. Zelden of nooit wordt er gesproken van: Indonesisch bevolkingsdeel.

Java
Indonesië bestaat uit een archipel van 14.572 eilanden, waarvan Java de grootste is. Politiek gezien de dominantste etnische groepering. De meeste Indonesiërs die naar Suriname werden overgebracht waren afkomstig uit Java, vandaar dat deze uit Azië afkomstige bevolkingsgroep Javanen wordt genoemd.

 Javanen naar Suriname
Volgens geschiedkundige bronnen waren de Javanen die in 1890 aankwamen in Suriname niet de eersten. Een jaar eerder waren er reeds enkele tientallen gearriveerd. De geregelde aanvoer bracht 32.956 Javanen naar Suriname. Daarvan keerden er na de contractperiode 8684 terug naar Indonesië.

Massale transporten
De Javaanse immigratie naar Suriname kan niet los gezien worden van de massale verplaatsing van arbeidskrachten uit Europa, Afrika en Azië naar de ‘Nieuwe Wereld’.

Arbeidsvraagstuk
Er werd naar   oplossingen gezocht voor het arbeidsvraagstuk. Deze werden niet gezocht in de modernisering van het plantagebedrijf en verhoging van de lonen, maar in een grotere en constante aanvoer van arbeidskrachten uit Azië.

Veldarbeiders
Eerst vonden er massale transporten van Afrikanen naar deze plantagegebieden plaats. Na de afschaffing van de slavernij   begonnen andere gebieden als reservoir voor goedkope arbeidskrachten te dienen.

Immigranten
Dit waren vooral bevolkingsrijke gebieden als India, China, en later Indonesië. Zo kwamen sedert 1873, tien jaar na de emancipatie van de slaven in Suriname, Brits- Indische immigranten aan als arbeiders.

Contractarbeiders
Op drie maart 1888 benoemde de ‘Vergadering van planters en belanghebbenden bij een Javaanse immigratie een commissie om mogelijkheden voor het aantrekken van Javaanse contractarbeiders in Suriname te bestuderen.

Korte termijn
Ze moest zich in ieder geval uitspreken over het plan om op korte termijn een honderdtal veldarbeiders uit Java te laten overkomen, die dan direct zouden worden ingezet bij cultuurondernemingen in Suriname.

Slechte fysieke conditie
Naar de slechte fysieke conditie waarin de immigranten naar Suriname kwamen in 1911 werd er een onderzoek ingesteld. Uit het verslag bleek, dat er ernstige bezwaren kleefden aan de manier waarop de werving op Java plaatsvond.

Tjoelik
De werver, tjoelik in het Javaans, had als enige doel zoveel mogelijk Javanen te strikken voor de overtocht van het oostelijk naar het westelijk halfrond.

Malefijt
A.de Waal Malefijt heeft in het boek ‘The Javanese of Surinam’ (1963) een analyse gemaakt van het verhaal dat vrijwel iedere Javaan doet over de wervingsprocedure.

Verstandsverduistering
Als vaste elementen keren steeds terug de ontmoeting met een vreemdeling buiten de dessa die goed betaald werk belooft en die een toverformule mompelt waardoor de toekomstige contractant zijn familie vergat en het verstand verduisterd werd.

Schaamte
Volgens de Waal Malefijt wijst de aanwezigheid van deze elementen op een schaamtegevoel onder de Javanen in Suriname, vanwege het feit dat zij huis en haard op Java verlieten.

Minder poëtisch
In de praktijk verliep de werving veel minder poëtisch: De enige vraag die wervers zich stelden was: hoe kunnen we het grootste aantal mensen overhalen de verklaring af te leggen?

Zo lek als een zeef
Bij de wervingsprocedure hoorde een soort controlegesprek dat de landverhuizers moesten voeren met een Europese functionaris in de haven van verscheping. De bedoeling hiervan was te controleren of de Javaan inderdaad uit vrije wil de overtocht zou wagen, maar het controlesysteem was zo lek als een zeef.

U kunt de inhoud van deze pagina niet kopiëren