Keti Koti 2023
A srefi tiki di naki na weti fowru
sa naki na blaka wan
Uit de Annalen van het Tori Collectief
Getekend
“Want in het hart van de tiran
Mag de tijd de druk verlichten
De slachtoffers blijven
Voor zover verminkt, verminkt
Voor zover gewond, getekend.”
De belijdenis van de student Ronald Venetiaan. De tekst besloeg een groot oppervlak van de muur van zijn studenten kamer in Nederland.
Bevrijding
De dagtekening 1 juli 1963 verwijst naar de honderdjarige Emancipatie. Het overstijgen van de pijn, de bevrijding van ketenen uit het verleden, het romantisch verlangen naar een nieuwe wereld, kunnen mogelijk gezien worden als de centrale thema’s van het eerste deel van zijn leven, zeg maar tot aan de vestiging van de Republiek Suriname in 1975.
Intellectueel
Venetiaan is een typische creoolse intellectueel van na de Tweede Wereld Oorlog, die op zoek ging naar de essentie van neger zijn. Hij is gevormd in een tijd van strijd voor onafhankelijkheid geleverd in voormalige kolonies. Rond 1960 bereikte de strijd tegen het kolonialisme in de wereld een piek. Het was niet alleen een politieke en militaire strijd, maar in de eerste plaats een strijd in de geest.
Dichter
Schrijvers en dichters hadden in feite de weg gebaand voor politici en militairen. Het is dan ook geen toeval, dat vele leiders uit de Derde Wereld dichters waren: Mao Tse Tung, Ho Chi Minh, Agostinho Neto, Nyerere… Meerdere dichters uit die tijd hebben de thema’s en de tijdgeest van toen verwoord.